GERNIKA-LUMOKO MUSIKAREN SALTSA-MALTSA
Bilatu sarean
Albiste guztiak zure esku
Gernika-lumotar bati galdetzen badiozu zein den gehien gustatzen zaion urteko eguna, seguruenik, eta asko pentsatu behar izan gabe, esango dizu Urriko Azken Astelehena. Egun hau gorriz markatuta dago eskola egutegian, Gernika-Lumon jai eguna delako. Era berean, ohikoa da hurrengo eguna, eskola-garaian ez dauden askok, libre hartzea energia berreskuratzeko, hain egun bizi eta zirraragarriaren ondoren.
Azoka bat da, edo gernika-lumotarrentzat, gastronomia, kirola, tradizioa eta euskal kultura biltzen dituen jaia. Horregatik ez da harritzekoa Urriko Azken Astelehena gaur arte bizirik irautea, bere distira guztia mantenduz eta urtero Euskal Herri osotik etorritako milaka lagun bilduz. Ez da harritzekoa, ezta ere, urria aukeratu izana ospatzeko, udazkena ekoizpen-garai oparoa baita lurrarentzat, tenperatura onekoa, uda beroaren eta negu hotzaren artean.
Egun horretan musika eta ahotsak janariaren aromarekin eta saldekin nahasten dira, energiaz beteriko atmosfera dardartia sortuz.
Asko dira urriko azken astelehenetan Gernika-Lumora joateko ohiko programazioa aldatu eta goizean egun horri buruzko saio bereziak zuzenean ematen dituzten komunikabideak. Standak edo karpak jartzen dira kalean bertan, hemen egoteko aukerarik ez dutenei egun aberasgarri honen giro berezia helarazteko.
Era berean, asko dira herrian zehar ibiltzen diren kazetariak, beren produktuak saltokietan saltzen dituzten bisitariak, ekoizleak, artisauak eta nekazariak elkarrizketatuz. Zenbatetan saltzen dira babarrunak? Zer ari da gehien saltzen? Zer daramate bisitariek erosketa-poltsetan? Nabaritu duzue prezioen igoera? Zenbatean emango da enkanteko gazta erdia? Non jaten dugu talorik aberatsena? Asko dira ezezagunak, asko dira erantzunak eta asko dira elkarrizketatzaileen arteko jarioak, jaiak laguntzen duelako eta jendeak ospatzeko eta iritziak partekatzeko gogoa duelako.
Nekazaritza azoka hau urteko garrantzitsuena da, zalantzarik gabe garrantzi handiko eguna, non Euskal Herri osoko nekazari eta ekoizleen mota guztietako produktuak erakusten diren. Postuak egun batzuk lehenago kokatzen dira, ikusmina sortuz eta etortzekoa dena aurreratzen duen ororen morala goratuz. Astelehenetan plazan egiten den asteko azokan ez bezala, azoka jendetsu hau hiribilduaren erdialde osoan zehar zabaltzen da, eta jai-giroa hedatu egiten da herrian barrena.
Euskal gastronomiak ez luke zentzurik izango inguratzen gaituen baliabide natural jangarrietan hain aberatsa den geografia pribilegiatua gabe; beraz, ulertzekoa da kalitatezko lehengaiaren, tokiko produktuaren eta gure ekoizleen lan handiaren defendatzaile sutsuak izatea. Urriko Azken Asteleheneko azokan baserritarren eta ardogileen papera goraipatzen da, parekorik gabeko jai-esparru baten barruan, eta jaki bikainak dituen euskal produktu tradizionala omentzen da.
Egun honetan, benetan ospatzen duguna gure kultura da, tradizio handiko lurraldea, folklore berezi batekin eta lurreko lanbideen bidez sortutako izaera batekin. Data ezin hobea gure tradizioen funtsaz jai-esparru hutsean gozatu nahi den kontuan hartzeko.
2022an, bi urtez antolatu ezinik egon ondoren eta gainera Domu Santuaren zubiarekin bat eginez, eguraldia bikaina izan zen eta errekorra hautsi zen:125.000 pertsona inguru.
Bisitariaren gozamenerako, eskaintza gastronomikoa zabala da azokan, bai erosteko, bai momentuan dastatzeko. Postu gehienetan pintxoak eta basoerdiak eskaintzen dira, eta etengabe berritzen dira, produktuak ezagutarazteko eta bezero posibleen arreta erakartzeko. Gazta, ogia, euskal pastela, patea, gildak, kontserbak, sagardoa, txakolina, eztia, frutak eta Euskal Herri osotik datozen gainerako produktuak. Txosnen gunean talo bat jatea da ohikoena: txorizo, txistorra, bacon, gazta, solomo edo baita txokolateaz ere lagunduta.
Ez dugu Urriko Azken Astelehena ulertzen Gernika-Lumon talo aberats batez eta txakolin edo sagardo hotz on batez gozatu gabe. Txosnek talo onenaren titulu “ez ofiziala” adiskidetsu jokatzen dute, eta esfortzu handia egiten dute egun osoan zehar horietako asko eskaintzeko.
Ba al dakizu...
Antzina, taloak gari-ogiaren funtzio berak betetzen zituen, eta, batzuetan, ordezko gisa ere erabiltzen zen, ez zegoenean edo eskasia sasoian. XX. mendearen amaieran garai ekonomiko hobeak iritsi ziren, eta taloaren kontsumoa landa-azoketara, folklore-jaialdietara edo zapore tradizionalak goraipatzen diren ekitaldietara mugatu zen ia, gaur egun ere oso produktu ezaguna izatera iritsi delarik.
Gernikako Azken Astelehena egun bikaina da lurralde osoko produktu tipikoak eta delikatesenak eskuratzeko, eskaintza, barietatea eta kalitatea izugarriak baitira. Sasoiko era guztietako barazki eta fruta freskoak zabaltzen dira postuetan, baina GERNIKAKO INDABA da eguneko protagonista nagusia. Garai honetan ematen zaio hasiera denboraldiari, hain bereizgarria eta hain gurea den produktu honen bitartez.
Babarrunak dira, euskal gastronomiaren barruan, bazkari baten barruan bigarren platerari uko egiten dioten plater bakarrenetakoak, bakartzat hartzen baita sakramentuekin batera hartzen denean: txorizoa, odolkia, saihets-hezurra eta urdaia. Ozpinetan egindako piperminek eta azak landare-oreka ematen diote txerriki osagaiari.
Azken Astelehen honetan jakiten da noiz hasten den festa, baina ez noiz amaitzen den, jarduera ugari baitaude goizeko lehen ordutik goizaldeko ordu txikietara arte, hau guztia gorputzak eusten badio... Kalejirak, bertsolariek eta trikitilariek egunez eta gauez girotzen dituzte kaleak, eta jaiak tabernetan, txosnetan (Foruen plazan, Pasealekuan eta Ciutat de Berga kalean), eta Astrako gunean jarraitzen du.
Jendeak gozatu egiten du kaleetan, maite dituenekin barreak eta une atseginak partekatuz; zalantzarik gabe, egun paregabea da, non guztiek bat egiten duten bizitzaz gozatzeko, Gernikako Arbola bera bezain sustraitua dagoen ohitura eta tradizioak betikotzeko.
Informazio gehiago
Gernika-Lumon, urteko azoka eta merkatu garrantzitsuenen HISTORIAri buruzko informazio gehiago.
Kaixo.
Interes handiz jarraitu dot zuen artikulu hau. Ondo dago, zehatza da baina labur geratu zaizue. Ez diot musika talde guztiak aipatu behar direnik, ezta festibal guztiak baina "exitodun" batzuk alde batera itxi dozuez: Nahikari, Zurrapak, Exkixu; edota Kultur Txouk egin zuen guztia, batzuk aipatzearren.
Gomendatzen dizuet Xabier Monasteriok atara zuen liburuxka (hau be labur geratu zena baina askoz be informazio gehiago eskaintzen duena): "GERNIKA, 40 ROCK-URTE (1960-2000)"
Eskerrik asko.
Aupa Iñaki, lehenengo eskerrik asko zure denbora hartzeagatik eta artikulua irakurtzeagatik.
Zure ikuspuntua ulertzen dugu eta zure iradokizuna aintzat hartzen dugu. Gure helburu nagusia Gernikako bertako artisten balioa azpimarratzea zen, turismoaren blogean gure artikuluaren bidez. Ez gara adituak, baina garrantzitsuena aipatu dugula uste dugu, kontuan hartuta blog turistiko batean idatzitako artikulu bat dela, eta ez aldizkari musikal espezializatu batean.
Mila esker zure gomendioagatik ere!
Ondo segi!