Gernikako Arbola eta Batzar Etxea

Batzar Etxea eta Gernikako Arbola

Euskal Herriaren historia biziz betetako eraikin neoklasiko ederra dugu hau.

Gernika izan da mendeetan zehar Bizkaiko herrien bilgune.

XIV. mendean dokumentatzen dira lehen aldiz gaur egun hain ezaguna den Arbolaren babesera egiten zituzten bilerak. Lege multzo bat ateratzen zuten bertara bildutakoak herritarren ordezkaritza-sistemarekin. Etxea eta Gernikako Arbola, beraz, derrigorrezko bisita dira, Euskal Herriaren historiaren sinbolo biziak dira eta.

Batzar Etxea haritz foralaren ondoan dago, Euskal Herriko lurralde guztien topagune, tradizio kultural eta etnografiko berean elkartuta eta muga politiko guztiak gaindituz. Gaur egun, ekitaldi bereziak hartzen ditu bere baitan, hala nola, karguaz jabetzea eta lehendakariaren edo ahaldun nagusiaren karguaren zin egitea.

Gernikako Arbolaren Historia

Lunoko elizate zaharrean eta 1366an Gernika Hiria sortu baino mende batzuk lehenago, Gernikazarra (Gernika zaharra) izeneko paraje bat zegoen, egungo Foru Hiribilduari izena eman diona. Antzinako dokumentuen arabera, inguru horietan harizti bat eta ermita bat zeuden. Hariztitik, mendeek aurrera egin ahala, Gernikako Arbola baino ez dago. Ermitak Antiguako Andra Mariaren Zinpeko Eliza sortu zuten, eta hau da hain zuzen ere, egungo Batzar Etxea.

Jaurerriko lehen urteetan, bizkaitarrak batzar babestuetan biltzen ziren, beste haritz batzuen itzalpean, Bizkaiko hainbat lekutan, baina pixkanaka ohitura hori toki bakar batean eta zuhaitz bakar baten azpian hartzen joan ziren: Gernikako Arbolan. Jaurerriko herri bakoitzak ordezkari bat bidaltzen ziren batzar horietara, tokian tokiko arazoak aztertzeko. Batzar horietan hartutako erabakiak, foruak izeneko lege multzoak, Bizkaiko Jaurerrian zuten indarra. Bizkaitarrak lege horien arabera funtzionatzen zuten.

Hasieran ekitaldi erlijioso bat egiten zuten Antiguako Andra Maria elizaren barruan. Gero, ekitaldi politikoari ematen zioten bide. Foruen Zinaren ekitaldiak ere bertan egiten zituzten. Foruak 1876. urtera arte egon ziren indarrean; urte horretan indargabetu egin zituzten. 1979. urtera arte ez zuten Batzar Etxearen funtzio poltikoa berreskuratu.

Gernikako bonbardaketan, hiribildu ia osoa suntsitu zuten, Batzar Etxea eta Arbola, ordea, ez; ia osorik biziraun gaur egunera arte. Bonbardaketatik bizirik irauteak are gehiago lagundu zuen haritz hau Euskal Herriaren sinbolo bihurtzen.

Zenbat zuhaitz daude eta zein motatakoa da Gernikako Arbola?

Gernikako Arbola haritz bat da. Batzar Etxeko kanpoko lorategietan bi zuhaitz daude:

Enbor zaharra, lorategiko tenplete zutabedun batean kokatua, gaur egunera arte iritsi den hondarrik zaharrena da, baina ez lehena, dokumentazioak aurreko aleen testigantza ematen baitu.
1860an, haren oinordekoa landatu zuten, eta 2004ra arte egon zen zinpeko tribunaren aurrean; 2005ean, beste haritz bati utzi zion lekua, eta 10 urtez baino ez zuen iraun hain leku ospetsuan. Gaur egungo zuhaitza 2015ean landatu zuten, eta, horrela, haren esanahi sinbolikoak iraunaraziko du, Euskal Herriaren arimak belaunaldiz belaunaldi transmititzen jarraitzen duen moduan.

Zer ikusiko dut Batzar Etxearen barruan?

Eliza-Parlamentu baten aurrean gaude. Gaur egun, politikak elizaren alderdia baztertu badu ere, aldarea eta ur bedeinkatuen pilak lehengo garaietako lekuko izaten jarraitzen dute.

Batzar aretoa

Osoko bilkuren aretoaren barrualdea mihise batzuez apainduta dago:

Alde batetik, Sebastian de Galbarriartuk eta Bustrin anaiek XVII. mendean egindako Bizkaiko Jaunen erretratuen galeria dago. Erretratu bakoitzaren gainean, Bizkaiko Jaunen Foruak Zin egitearen datak jasotzen dituen kartela dago.
Bestetik, Bizkaiko Jaunak Gernikan egindako zina erakusten duten bi margolan daude:
- "Bizkaitarrek 1476an Fernando V.ari egindako esku-muina", 1609an Francisco de Mendietak egina. Bertan, hasieran Batzarrak egiten ziren ingurunea erakusten da. Garaiko bizkaitarren janzkeraren testigantza etnografiko baliotsua ere bada.
- "Bizkaiko Jaun baten Zin Egitea", 1882an Anselmo de Guineak margotua.

Elementu horiek guztiak Bizkaiko Jaunaren autoritateari buruzkoak dira, bai eta komunitateak erabileran eta ohituran (Foruetan) oinarrituz egindako lege guztiak errespetatu eta beteko zituela zin egiteko zuen betebeharrari buruzkoak ere.

Beiratearen aretoa

Arkitektoak hasiera batean patio ireki gisa diseinatutako espazio hau 1964an Bizkaiko historiari eskainitako museo bihurtu zen. Batzar Nagusiak berrezartzen direnean, etxeak bere garrantzia berreskuratzen du, eta aretoa erakundearen berezko erabileretarako erabiltzen da.

Gela honetako elementurik ikusgarriena estalkiaren funtzioak betetzen dituen beirate ikusgarria da. 1985ean instalatu zuten, eta Bilboko Vidrieras de Arte S.A. enpresak egin zuen, eskuz. Orain arte egin duten lanik handiena izan da. Grafikoki erakusten du zuhaitzaren sinbolismoa Bizkaiko udalerrien topagune gisa.

Beiratearen interpretazioa

Erdian, tribuna eta zuhaitza, jatorrizko batzarrei erreferentzia zuzena eginez; ondoan, "Lege Zaharra" inskripzioa, Jaunak errespetatuko zituela zin egin behar zuen lege zaharrak gogoraraziz.
Lurraldeko jarduera ekonomikoen erreferentziak.
Erdialdea inguratuz, Bizkaiko herrietako monumentu adierazgarrienak biltzen dituen orla bat aurkituko dugu.

Beste objektu batzuk

Batzarretako bozketetan erabilitako zilarrezko boleta hutsak ( XVII. mendekoak), Diputatu Nagusien aginte-makilak (XVIII.ekoak) Batzar Etxearen maketa bat, etabar.

Gaur egun badu Batzar Etxeak erabilerarik? Zein?

Batzar Etxean eta Arbolaren aurrean, ekitaldi garrantzitsuak egiten dira, hala nola Lehendakariaren kargu jabetzea eta Bizkaiko Ahaldun Nagusia. Horri dagokionez, hurbil dagoen monolito batean, plaka batek Jose Antonio Agirrek 1936an lehen Lehendakari gisa zin egiteko esandako hitzak gogorarazten ditu, bere ondorengoentzako protokolo-formula bihurtu direnak.

Hilean behin baino gehiagotan erabiltzen da Bizkaiko Batzar Nagusietako ezohiko osoko bilkuren egoitza gisa.

Informazio gehiago

Non dago: Allendesalazar Kalea, z/g

Ordutegia:

Egunero: 10: 00etatik 14: 00etara eta 16: 00etatik 18: 00etara (osoko bilkurako egunetan izan ezik).

Ekainetik irailera: 19: 00ak arte.

Telefonoa: 94 625 11 38

Sarrera: Doako sarrera – Ezinbestekoa AURRETIK ERRESERBA EGITEA

Erreserbatu