Picasso

Zergatik margotu zuen "Guernica" margo-lana? Koadroaren enkargua

Nahasteak saihesteko, esan behar dugu Picasso Malagan jaio zela eta ez zela inoiz Gernika-Lumon egon. Gerra Zibila hasi zenean, Picasso Parisen bizi zen, eta II. Errepublikako Gobernuak ekainean hiri horretan egitekoa zen Erakusketa Unibertsalean Espainiako pabilioirako horma-irudi bat enkargatu zion margolariari. Hasieran, Picassok ez zuen ideia argirik horma-irudi honetarako, harik eta urte hartako apirilaren 26an Gernika-Lumoko hiribilduaren bonbardaketa gertatu zen arte. Bilbon Gerra Zibileko gertakarien berri ematen ari ziren kazetariek, eta batez ere George Steer berriemaile britainiarrak, bonbardaketaren berri eman zuten mundu osoan. Izan ere, bonbardaketa gertatu eta bi egunera, albistea mundu demokratikoko egunkari garrantzitsuenen azalean agertzen zen (Espainia "Nazionala", Portugal, Italia, Alemania eta Japonia bezalako diktadurapeko herrialdeetan zentsuratu zuten). Picassok nazioarteko prentsaren bidez eta hainbat lagunen bidez ezagutu zuen gertaera lazgarri hori eta bere obran islatzea erabaki zuen.

Inaugurazioa

“Guernica” mihisea 1937ko uztailaren 12an aurkeztu zuten lehen aldikotz Parisko Erakusketa Unibertsaleko Espainiako pabiloian, eta gerren kritika orokorra egiten zuen, baita garai hartan azaleratzen ari ziren Europako diktadura faxistena ere (Hitler Alemanian, Mussolini Italian, Franco Espainian). Hala ere, Parisek ez zuen “Guernica” margolana, gerora eragingo zuen harriduraz eta berotasunez hartu. Gerraren irudi ikaragarria, kolorerik eza eta ulertzen ez zituzten irudiak besterik ikusten ez zituen koadro batek aldaratzen zuen jendea. Kritikak ere ez zuen Picassoren koadroa ulertu eta baloratu. Erakusketa Unibertsalaren ondoren, koadroak Europa eta Estatu Batuetan zehar bidaiatu zuen.

Non egon zen "Guernica" koadroa Espainiara iritsi aurretik? "Guernica" koadroa nondik nora ibili zuten

Picassoren asmoa koadroa Espainiara ematea zen, espainiar estatua erregimen demokratikoa izatera itzultzen zenean. Horrela, margolana New Yorken egon zen 1981eko irailaren 10era arte, orduan Madrilera eraman baitzuten. Lehenik eta behin, Centro del Buen Retiron (Prado museoaren ondoko eraikina) jarri zuten, segurtasun-neurri gogorrenpean, balen aurkako kristal batez babestuta, polizia-eskolta, etab. 1992. urteaz geroztik, margolana Sofia erregina Museoan miretsi daiteke, gaur egun bertan baitago, Europa eta Amerikako 30 hiritan erakutsi ondoren; honako hauetan, besteak beste: Kopenhagen, Stockholmen, Londresen, Chicagon, Sao Paulon, Munichen, Milanen, Hanburgon, Bruselasen, Amsterdamen…

"GUERNICA” GERNIKARA

1997az geroztik, Gernika-Lumon mihise horren zeramikazko erreprodukzio bat dago, "Guernica Gernikara” inskripzioa duena azpialdean". Euskal Herriaren aldarrikapen bat da, Picassok margotzeko inspirazio gisa erabili zuen lekuan, Gernika-Lumon, koadroa lekualdatzeko eta erakusteko.

"Guernica" margolanari buruzko bitxikeriak

• Obraren 45 zirriborro kontabilizatu dira, jakina, haien arteko ezberdintasun bereizgarriekin. Lan batean, adibidez, Picassok ukabil bat margoztu zuen erresistentziaren sinbolo gisa, eta kolore orotako zirriborroak ere badaude.
• • 1970ean, Picassok gutun bat idatzi zion MOMAri “Guernica” itzul zezaten, Espainian askatasun publikoak berrezarri zirenean.
• • Madrilgo Reina Sofía Museoan erakutsi baino lehen, koadroa kutxatila blindatu batean egon zen, Casón del Buen Retiron, 1992ra arte; orduan, koadroa gaur egun duen tokira lekualdatu zen.
• • Picassoren “Guernica” 1981eko irailaren 10ean iritsi zen lehen aldiz Espainiara, Iberiako hegaldi erregular batean, eta hegazkinaren kapitainak kabinan iragarri zuen, Madrilera iristean, bidaiari nahasien aurrean.